Historia Parafii Kuźnica Czarnkowska

 

O powstaniu Kuźnicy nie można nic dokładniejszego powiedzieć, ponieważ stare dokumenty spłonęły przy pożarze kościoła w Białej, do którego należała Kuźnica jako własność rodu Czarnkowskich. W czasie potopu – najazdu szwedzkiego w XVII wieku ocaliły Kuźnicę od zniszczenia nadnoteckie bagna i trzęsawiska. Kuźnica posiadała własną szkołę katolicką, obok niej dzwonnicę. W niedzielę i święta nauczyciel zwoływał dzwonem wiernych na nabożeństwo składające się z czytania postylii, czyli objaśnień Pisma świętego, z modlitw i śpiewu.

Kościelna przynależność do Czarnkowskiej parafii zaświadczona jest od połowy XVIII wieku. W tym czasie Kuźnica przeszła na własność opata Cystersów z Pęplina. Hieronim De Turow, który w roku 1759 zapisał kolegiacie czarnkowskiej 2000 zł. na budowę kaplicy w Kuźnicy z obowiązkiem odprawiania za odsetki od tej sumy nabożeństw w Kuźnicy aż do czasu wystawienia tam kaplicy. Jednak do budowy kaplicy nie doszło.

Krótko przed I wojną światową katolicy z Kuźnicy zaczęli robić starania o wybudowanie własnego kościoła z zamiarem utworzenia przy nim parafii, ale rząd pruski i proboszcz z Czarnkowa byli temu przeciwni. Sprawę popchnął na lepsze tory ks. Franciszek Roepke, proboszcz z Radomicka, a rodak Kuźnicki, zapisując na rzecz przyszłej parafii swoją ojcowiznę. Było to w 1912 roku. Niestety wojna wstrzymała dobrze zapowiadające się dzieło. Dopiero po wojnie gdy Kuźnica została oddzielona od Czarnkowa granicą państwową Niemiecko – Polską, przebiegającą przez rzekę Noteć, budowa własnego kościoła i utworzenie parafii okazały się koniecznością.

Dnia 1 kwietnia 1920 roku ks. Robert Wejmann został mianowany duszpasterzem tworzącej się parafii. Odprawiał nabożeństwa w niedzielę w starej szkole katolickiej, w dni powszednie w domu Roepkego, gdzie też po dokonaniu naprawy zamieszkał.

Po przeniesieniu ks. Wejmana przybył do Kuźnicy ks. Emil Strauch dnia 5 maja 1922 roku. I on to dopiero doprowadził do urzeczywistnienia wybudowania kościoła na gruncie ofiarowanym przez Roepkego. Kościół był z cegły, miał 20 metrów długości, 11 metrów szerokości, 6.5 metra wysokości. Już wcześniej, bo 12 lutego 1923 roku utworzono kanonicznie parafię sięgającą po Siedlisko i Wieleń.

W roku 1925 ks. Strauch przenosi się do Białej a na jego miejsce przychodzi ks. Ambroży Fenske. W grudniu 1925 roku urządza Misje święte po kierunkiem OO. Redemptorystów. Na życzenie Prałatury Pilskiej prałata Kallera, ks. Fenske zabrał się do przebudowy kościoła w 1930 roku. Boczne ściany wzmocniono filarami, wzmocniono także chór, przedłużono kościół o 5 metrów, zbudowano wieżę drewnianą na kościele wysoką na 25 metrów. Sporządzono wąskie okna oszklone kolorowym szkłem.

Tak przebudowany kościół został konsekrowany 11 października 1938 roku pod wezwaniem św. Franciszka Ksawerego przez prałata Hartza z Piły. Ks. Fenske zasłużył się dla parafii również wybudowaniem nowej, wygodnie urządzonej plebanii.  Ks. Fenske ustąpił z Kuźnicy w listopadzie w 1937 roku.

Proboszczem po nim został ks. Jan Nowak mianowany 1 lutego 1938 roku i sprawował ten urząd do października 1946 roku kiedy wyjechał niemieckimi parafianami do rzeszy. Ks. Nowak uczynił wiele dla wewnętrznego urządzenia i wyposażenia kościoła, sprawił do trzech ołtarzy Mensy z Nasy wulkanicznej, płaskorzeźby do bocznych ołtarzy wykonane z drewna a utrzymane w stylu i motywie ludowym, chrzcielnicę marmurową, nowoczesne organy, monstrancje i wiele parametrów liturgicznych. Ponadto miał jeszcze inne projekty co do urządzenia i ozdobienia kościoła, jak przede wszystkim ustawienie dużego krzyża na ścianie głównego ołtarza, ale nie zdążył już urzeczywistnić swych zamiarów, ponieważ wyjechał do Niemiec uważając się za Niemca, mimo polskiego zapewne pochodzenia, na co wskazywałoby nazwisko. Zaznaczyć należy, że ks. Nowak władał językiem polskim w słowie i piśmie.

Następnie opiekę duszpasterską nad parafią Kuźnica objęło Zgromadzenie Księży Misjonarzy Saletynów.

Saletyni przybyli do Kuźnicy Czarnkowskiej w dniu 1 grudnia 1946 roku i za zgodą władzy kościelnej objęli w obsługę duszpasterską parafię. Pierwszym proboszczem był ks. Józef Sroka MS, który pełnił posługę duszpasterską  w latach 1946-1951. Do parafii oprócz Kuźnicy należały wówczas: kościół filialny w Bukowcu  i Jędrzejewie oraz wioski: Radosiew, Chyżany, Zofiowo, Gajewo, Pomorska Wola, Jesionowo, Ryżewo, Kazimierzówka, Plany, Piaski, Książnica.

 

W latach 1955-1957 z inicjatywy ks. proboszcza Stanisława Krzyworączki MS pracowały w parafii SS. Franciszkanki Rodziny Maryi.

 

We wrześniu 1958 roku erygowano nową parafię w Jędrzejewie co było powodem zmniejszenia terytorialnego parafii.

Obecny proboszcz parafii:

ks. Krzysztof Samborski MS (od 2021)

 

Księża Proboszczowie parafii w Kuźnicy Czarnkowskiej:

ks. Franciszek Roepke

ks. Robert Wejmann

ks. Emil Strauch

ks. Ambroży Fenske

ks. Jan Nowak

ks. Józef Sroka MS (1946-1951)

ks. Alojzy Gandawski MS (1951-1954),

ks. Roman Wojtunik MS (1954),

ks. Stanisław Krzyworączka MS (1954-1965),

ks. Władysław Szkarłat MS (1965-1971),

ks. Antoni Ciuła MS (1971-1973),

ks. Józef Źrebiec MS (1973-1979),

ks. Józef Załucki MS (1979-1985),

ks. Edward Woźniak MS (1985-1989),

ks. Stanisław Błasik MS (1989-1992),

ks. Marian Mordarski MS (1992-1998),

ks. Kazimierz Przybycień MS (1998-2004),

ks. Jan Ślęczka MS (2004-2006),

ks. Jan Materna MS (2006-2012)

ks. Paweł Janaszkiewicz MS (2012 – 2018)

ks. Marek Turoń MS (2018-2021)

 

Z parafii pochodzą:

śp. ks. Stanisław Lenczewski

br. Jarosław Stupkiewicz MS

s. Danuta Janczewska RM